Aπό την Συνθήκη των Σεβρών στη Συνθήκη της Λωζάννης
Ήταν το τέλος του A' Παγκοσμίου Πολέμου. H Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε ηττηθεί και η Ελλάδα ανήκε στο στρατόπεδο των νικητών καθώς η νίκη πήγε με την πλευρά των Συμμάχων, δηλαδή της Αντάντ (Entente Cordiale = Εγκάρδια Συνεννόηση), που την αποτελούσαν η Αγγλία, η Γαλλία
και η Ρωσία, έχοντας στο πλευρό τους την Ιταλία, την Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, μαζί με μικρότερες δυνάμεις. H έκβαση αυτή του πολέμου έδωσε στην Ελλάδα την ευκαιρία να διεκδικήσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων σοβαρές αξιώσεις.
Ο ελληνικός στρατός μπήκε στην Κωνσταντινούπολη τον Σεπτέμβριο του 1918 ενώ πλοία του ελληνικού στόλου εισέπλευσαν στον Κεράτιο Κόλπο. Από την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους, το 1453, οι Έλληνες είχαν πολεμήσει ξανά για να εκπληρωθεί ένα άπιαστο όνειρο. Δύο χρόνια αργότερα η Συνθήκη των Σεβρών, με τις γενναίες όσο και δίκαιες παραχωρήσεις της προς την Ελλάδα, θα έθετε και τη σφραγίδα της διεθνούς νομιμότητας.
Το 1919, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος, επωφελούμενος από τις τουρκικές διώξεις και τις σφαγές στην Πέργαμο και το Αϊδίνιο, απέσπασε εντολή των Συμμάχων για απόβαση στη Σμύρνη.
Το Φεβρουάριο του 1920 εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη το ελληνικό Γενικό Επιτελείο υπό τον αντιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο.
Η "Μεγάλη Εθνική Τουρκική Συνέλευση" (20 Απριλίου 1920) ανέθεσε την εκτελεστική εξουσία στον Κεμάλ, ο οποίος άρχισε να οργανώνει συστηματικότερα τον αγώνα για την ακεραιότητα της Τουρκίας. Στις οργανωμένες πλέον επιθέσεις των Τούρκων το ελληνικό Γενικό Στρατηγείο έκανε έκκληση προς τους Συμμάχους για πλήρη ελευθερία δράσης και από τις 9 Ιουνίου ο ελληνικός στρατός επιτίθεται ακάθεκτος και καταλαμβάνει πολλές πόλεις. Η ελληνική επίθεση εκδηλώθηκε σε τρία αλλεπάλληλα κύματα.
Η πρώτη επίθεση (9 - 12 Ιουνίου) οδήγησε στην κατάληψη των Μαλγάρων, του Κέλες της Φιλαδέλφειας και άλλων πόλεων ενώ η δεύτερη (16 - 19 Ιουνίου) στην κατάληψη του Μπαλούκεσερ και του Αδραμυτίου. Η τρίτη και σημαντικότερη επίθεση (24 Ιουνίου - 10 Αυγούστου) είχε ως αποτέλεσμα την κατάληψη της Προύσας. Οι νικηφόρες αυτές προελάσεις αύξησαν το κύρος της Ελλάδας και παρείχαν τη δυνατότητα για την υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών, που έγινε στις 10 Αυγούστου 1920.
Συνθήκη των Σεβρών
22 μήνες μετά τη λήξη του πολέμου, στη καρδιά του καλοκαιριού, σε μια αίθουσα του δημαρχείου των Σεβρών, στην πόλη των περίφημων κρυστάλλων , κοντά στο Παρίσι, στις 28 Ιουλίου του 1920/10 Αυγούστου 1920 , τερματίζεται τυπικά ο πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Η τελική συνθήκη ειρήνης υπογράφεται ανάμεσα στη σουλτανική κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης και τους συμμάχους της Αντάντ. Στη διάσκεψη ήταν παρόντες αντιπρόσωποι 18 χωρών. Επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Έλληνας πρεσβευτής στο Παρίσι Άθως Ρωμανός ενώ από την πλευρά της Τουρκίας ήταν ο γερουσιαστής στρατηγός Χαμδί Πασά, ο γερουσιαστής Ρίζα Τεβφίκ Μπέης και ο Ρεσάτ Ναλίς Μπέης.
Οι σημαντικοί όροι της Συνθήκης των Σεβρών αναμφισβήτητα είναι συνυφασμένοι με το όραμα κάθε Έλληνα.
H Ελλάδα δεν πέτυχε όλες τις επιδιώξεις της. Δεν της δόθηκαν η Βόρειος Ηπειρος, τα Δωδεκάνησα (δόθηκαν στην Ιταλία), ούτε η Κωνσταντινούπολη ή η Κύπρος (παρέμεινε αγγλική κτήση).
Η Θράκη, εξαιρουμένου του σαντζακίου της Τσατάλτζας, παραχωρούνταν στην Ελλάδα. Τα ελληνικά σύνορα προς μια κατεύθυνση προωθούνταν μέχρι σημείου που απείχε είκοσι μίλια από την Κωνσταντινούπολη και προς άλλη κατεύθυνση μέχρι την ακτή της Μαύρης Θάλασσας.
Η βόρεια παραλία της Θάλασσας του Μαρμαρά, περιλαμβάνουσα το σύνολο της Χερσονήσου της Καλλίπολης ως και προς την πόλη και τμήμα του Βιλαετίου της Ανδριανούπολης, περιερχόταν στην ελληνική κυριαρχία.
 |
| ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΤΟΥ 50ου συνταγματος ΣΤΗΝ ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ |
Πέτυχε την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της επί των υπολοίπων νήσων του Αιγαίου και της ανατέθηκε η διοίκηση της Σμύρνης και της ενδοχώρας της για πέντε χρόνια, μετά την παρέλευση των οποίων το τοπικό κοινοβούλιο που θα ιδρυόταν θα μπορούσε, αν το επιθυμούσε, να ζητήσει την ένωση της περιοχής με την Ελλάδα έχοντας και τη δυνατότητα διεξαγωγής δημοψηφίσματος μεταξύ του πληθυσμού.
Τα εμφυλιακά…
Οι βενιζελικοί πανηγύρισαν την υπογραφή της συνθήκης και θεώρησαν ότι αυτή παγίωνε τα ελληνικά δίκαια. Όμως, αυτόν τον ενθουσιασμό τους δεν τον συμμερίζονταν η αντιπολίτευση του παλατιού.Στην Τουρκία πλέον το κλίμα είχε αλλάξει και κυρίαρχος των εξελίξεων ήταν ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος είχε ξεκινήσει το κίνημα αντίστασης εναντίον των Ελλήνων.
Για τον Τούρκο ηγέτη η Συνθήκη των Σεβρών δεν ήταν παρά ένα «κουρελόχαρτο» ανάλογο με εκείνο της Ανακωχής του Μούδρου (1918).
Δύο ημέρες μετά βασιλόφρονες αξιωματικοί δεν θα διστάσουν να πυροβολήσουν εν ψυχρώ τον Έλληνα Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο , στον σταθμό της Λυών στο Παρίσι ενώ ο ίδιος επέστρεφε στην Ελλάδα. Οι σφαίρες των δυο Ελλήνων απότακτων στρατιωτικών θα τραυματίσουν το χέρι του ενώ η απόπειρα δολοφονίας του, αφήνει άφωνο ολόκληρο τον κόσμο προκαλώντας μεγάλη κατάπληξη ιδιαίτερα στον Μικρασιατικό Ελληνισμό.
Ακόμη και το στρατόπεδο του Κεμάλ, απορούσε για την ενέργεια αυτή των Ελλήνων, αλλά ένιωσε ιδιαίτερη ανακούφιση και ικανοποίηση μια και διατελούσε «εν πλήρει απογνώσει» τις ακριβώς προηγούμενες μέρες, λόγω των διπλωματικών και στρατιωτικών επιτυχιών της Ελλάδας.
Αναθάρρησαν οι Τούρκοι και ή Κυβέρνηση της Άγκυρας, έσπευσε αμέσως να εκμεταλλευθεί το γεγονός αυτό εξαπολύοντας μεγάλη προπαγάνδα. Οι τουρκικές εφημερίδες θα γράψουν: «Επίκειται πτώση του Βενιζέλου στις προσεχείς εκλογές που σημαίνει και πτώση της Ελλάδος στη Μικρά Ασία».
Η είδηση της απόπειρας δολοφονίας προκάλεσε την άλλη μέρα, 31 Ιουλίου, στην Αθήνα σειρά λυπηρών επεισοδίων, που έμειναν γνωστά στην ιστορία ως Ιουλιανά, από φανατικά στοιχεία του βενιζελικού κόμματος. Διαδηλωτές κατέστρεψαν γραφεία αντιβενιζελικών εφημερίδων κι επιτέθηκαν ακόμη και σε κατοικίες πολιτικών.
Η εκτέλεση του Ίωνα Δραγούμη από άνδρες του Τάγματος Ασφάλειας θα στιγματίσει για πάντα τα Ιουλιανά.
«Θυμάμαι την ηθική εξουθένωση, που ένιωσα, όταν έγινε η απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου στον σταθμό της Λυών, λίγες μέρες μετά την υπογραφή της Συνθήκης, που πραγματοποιούσε όνειρα εκατοντάδων χρόνων», γράφει ο Σεφέρης, αναφερόμενος στην απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου.
 |
| Κεμάλ Ατατούρκ - Ισμέτ Ινονού |
Στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 το κόμμα του θριαμβευτή Βενιζέλου καταψηφίστηκε και ο ίδιος δεν εξελέγη καν βουλευτής. H αντιβενιζελική παράταξη ανήλθε στην εξουσία και ο Κωνσταντίνος επέστρεψε στην Ελλάδα και στον θρόνο , ενώ ο Αλέξανδρος είχε πεθάνει πριν από ένα μήνα.
Ο Βενιζέλος εγκατέλειψε την πολιτική σκηνή φεύγοντας αυτοεξόριστος στο εξωτερικό.
Στη πορεία οι σύμμαχοι δεν δείχνουν διατεθειμένοι να επιβάλουν στην Τουρκία όσα προέβλεπε η Συνθήκη. Άπαντες εμφανίζονται από ουδέτεροι έως εχθρικοί , ενώ στο πλευρό του Κεμάλ και το νεαρό σοβιετικό καθεστώς της Ρωσίας, το οποίο είχε κάθε λόγο να αντιπαρατίθεται στην Αντάντ αλλά και ειδικά στην Ελλάδα που είχε συμμετάσχει στην εκστρατεία της Ουκρανίας του 1919 εναντίον των μπολσεβίκων.
Στην Τουρκία ο Κεμάλ, που δεν αναγνώρισε τη συνθήκη των Σεβρών, όρισε πρωτεύουσά του την ασήμαντη μέχρι τότε Άγκυρα και έθεσε σκοπό του να ξαναπάρει τις χώρες που με τη συνθήκη αυτή είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα (Θράκη, Σμύρνη). Οι Σύμμαχοι τήρησαν εχθρική στάση προς τους Έλληνες, ενώ οι Γάλλοι και οι Ρώσοι έδωσαν άφθονα εφόδια στον Κεμάλ.
Παρόλα αυτά όμως η ελληνική στρατιά επιτέθηκε κατά του ισχυρού εχθρικού μετώπου Δορύλαιου (Εσκή Σεχίρ) και Αφιόν Καραχισάρ και το διέσπασε. Στη συνέχεια, αφού πέρασε την Αλμυρή Έρημο, έφτασε στον ποταμό Σαγγάριο (Αύγουστος 1921).
Στις μάχες αυτές η ανδρεία του Έλληνα υπήρξε απαράμιλλη. Σκληρές μάχες, λυσσώδεις επιθέσεις και αντεπιθέσεις είχαν ως αποτέλεσμα την κατάληψη των κύριων βάσεων της τουρκικής άμυνας Ταμπούρογλου, Καλέ Γκρότο, Γκιλντίζ Νταγ και Πολατλί. Ύστερα από τις υπεράνθρωπες και επικές αυτές προσπάθειες, ο ελληνικός στρατός αναγκάστηκε από έλλειψη εφεδρειών να συμπτυχθεί στη γραμμή Εσκή Σεχίρ - Αφιόν Καραχισάρ και να ενισχύσει τις κατακτήσεις με αμυντική οργάνωση.
 |
| Εύζωνος φρουρεί αιχμαλωτισμένους Τσέτες. |
Η ματαίωση της επιχείρησης αυτής σήμανε και την αρχή του τέλους. Τα ελληνικά στρατεύματα ήταν υποχρεωμένα να αμύνονται σε μια γραμμή μετώπου μήκους 713 χλμ. παρατάσσοντας μετωπική δύναμη 100.000 μόλις ανδρών, διαμοιρασμένων σε 3 τμήματα κρούσης (Γ΄ Σώμα στα βόρεια, Α΄ Σώμα στα νότια, Β΄ Σώμα ενδιάμεσα).
Η τουρκική επίθεση εκδηλώθηκε στις 26 Αυγούστου 1922 στην περιοχή του Αφιόν Καραχισάρ. Οι ελληνικές δυνάμεις (Α΄ Σώμα), μετά από ολιγόωρη άμυνα, κάμφθηκαν και αναγκάστηκαν να οπισθοχωρήσουν. Ταυτόχρονα οπισθοχώρησε και το Β΄ Σώμα, ενώ δυνάμεις του Γ΄ και του Β΄ Σώματος επιδίωξαν να συγκρατήσουν το μέτωπο ελέγχοντας τις προσβάσεις προς τη Σμύρνη.
Οι δυνάμεις αυτές μετά από σκληρές μάχες διασπάστηκαν, και ένα τμήμα τους αναγκάστηκε να δώσει νέα μάχη με τους Τούρκους στο Αλή Βεράν, που κατέληξε σε συντριπτική ήττα. Είχε ήδη αρχίσει η ολοκληρωτική κατάρρευση του μετώπου. Στις ελληνικές δυνάμεις επικράτησε σύγχυση και πανικός και ολόκληρες ομάδες στρατού αγωνίζονταν να βρουν διέξοδο φυγής. Προσπάθειες ανασύνταξης των ελληνικών δυνάμεων (30 Αυγούστου) κατέληξαν σε αποτυχία.
 |
| Επιθεώρηση Αρχιστρατήγου Χατζηανέστη στο μέτωπο τον Αύγουστο του 1922 |
Στις 4 Σεπτεμβρίου ο αρχιστράτηγος Χατζηανέστης αντικαταστάθηκε από τον αντιστράτηγο Πολυμενάκο, ο οποίος έδωσε διαταγές για καθυστέρηση της τουρκικής προέλασης για να δοθεί η ευκαιρία να εκκενωθεί η Σμύρνη. Σχεδόν ταυτόχρονα δόθηκε και η εντολή ολοκληρωτικής εγκατάλειψης της Μικράς Ασίας από τον ελληνικό στρατό.
Η πραγματικότητα αυτή οδήγησε το σοβιετικό καθεστώς του Λένιν, στην υποστήριξη των Τούρκων με τους οποίους στις 3 Δεκεμβρίου 1920 υπογράφει την Συνθήκη του Αλεξαντροπόλ. Αναμενόμενη εξέλιξη , αν υπολογίσει κανείς τη στάση που είχαν κρατήσει οι σύμμαχοι της Αντάντ (αλλά και η ίδια η Ελλάδα) απέναντι στην επανάσταση του.
Από τον θρίαμβο των Σεβρών στην τραγωδία της Μικράς Ασίας.
Το νέο τουρκικό καθεστώς δεν αναγνωρίζει τη Συνθήκη των Σεβρών και απαιτεί νέες ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με τους νικητές του A' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Σύμμαχοι δεν μπορούν να αρνηθούν. Δεν μπορεί να αρνηθεί ούτε το νέο ελληνικό καθεστώς, η στρατιωτική επανάσταση του Σεπτεμβρίου του 1922 υπό τους αξιωματικούς Νικόλαο Πλαστήρα και Στυλιανό Γονατά, η οποία έχει αναλάβει την εξουσία στην Αθήνα. Και παρακαλεί τον εξόριστο Ελευθέριο Βενιζέλο να αναλάβει το βαρύ καθήκον να την εκπροσωπήσει.
Με παρέμβαση των τριών Δυνάμεων - Αγγλίας, Γαλλίας, Ιταλίας - υπεγράφη στα Μουδανιά στις 11 Οκτωβρίου 1922 ανακωχή μεταξύ του Ισμέτ Πασά και των αρμοστών των τριών στην Κωνσταντινούπολη, ανακωχή την οποία απεδέχθη δύο ημέρες αργότερα και η Ελλάδα. Ένα μήνα αργότερα, στις 20 Νοεμβρίου του ιδίου έτους, συνήλθε στη Λωζάννη η ομώνυμη Συνδιάσκεψη Ειρήνης υπό την προεδρία του βρετανού ΥΠΕΞ λόρδου Κώρζον.
 |
| ΣΜΥΡΝΗ - ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΕΥΖΩΝΩΝ |
Στις εργασίες της, που διήρκεσαν ως τον Αύγουστο του 1923 με μια μικρή διακοπή μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου του ιδίου έτους, συμμετείχαν, εκτός από την Ελλάδα και την Τουρκία, η M. Βρετανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Ρουμανία και η Σερβία. Επιπλέον προσεκλήθη η Σοβιετική Ένωση να συμμετάσχει αλλά μόνον όταν θα συνεζητείτο το καθεστώς των Στενών, ενώ επετράπη στη Βουλγαρία να εκθέσει τις απόψεις της περί εξόδου της στο Αιγαίο και περί καθεστώτος των Στενών. Στη διάσκεψη παρέστη και αμερικανός αντιπρόσωπος, ο Α.W. Child, και στη δεύτερη φάση ο αμερικανός πρεσβευτής στη Βέρνη J. Clark Grew. Την Ελλάδα αντιπροσώπευσε ο Ελ. Βενιζέλος και την Τουρκία ο Ισμέτ Πασάς.
Η λήξη της εκστρατείας και το τέλος του ελληνισμού της Μικράς Ασίας.
Δεκάδες χιλιάδες Ελλήνων της Μ. Ασίας που δεν πρόλαβαν να διαφύγουν, εξοντώθηκαν ομαδικά από τους Τούρκους. Στις 8 Σεπτεμβρίου καταλήφθηκε η Σμύρνη, την οποία οι Τούρκοι τσέτηδες παρέδωσαν στις φλόγες, 300.000 άνδρες και γυναικόπαιδα υπολογίστηκε ότι σφάχτηκαν ή χάθηκαν, μεταξύ αυτών και ο επίσκοπος Χρυσόστομος.
 |
| Έλληνες στρατιώτες υποχωρούν το 1922 |
Η Συνθήκη της Λωζάννης
Στο Palais de Rumine, κτίριο που ανήκει στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης, υπεγράφη η Συνθήκη Ειρήνης (αποτελούμενη από 5 μέρη με 143 Άρθρα), καθώς και των συνοδευουσών Συμβάσεων – Συμφωνιών – Δηλώσεων και Πρωτοκόλλων (συνολικά 104 Άρθρα), υπογράφηκε στις 24/7/1923 από τους πληρεξούσιους των κυβερνήσεων. Της εναρκτηρίου συνεδριάσεως προήδρευσε, τιμής ένεκεν, ο πρόεδρος της Ελβετικής Συνομοσπονδίας. Παρίσταντο ο Πουανκαρέ, επικεφαλής της γαλλικής αντιπροσωπείας, εκπρόσωπος της μεγαλύτερης τότε στρατιωτικής δυνάμεως του κόσμου, ο λόρδος Κώρζον, επικεφαλής της αγγλικής, ο Μουσσολίνι, από τριών εβδομάδων μόλις πρωθυπουργός της Ιταλίας. Την Ελλάδα αντιπροσώπευε ο Ελ. Βενιζέλος.
 |
| Ο Βενιζέλος βγαίνει από το κτήριο όπου γίνεται η συνδιάσκεψη της Λωζάννης. |
Την Τουρκία αντιπροσώπευαν οι Ismet Pacha (Υπουργός των Εξωτερικών), Δωρ Riza Nour Bey (Υπουργός της Υγιεινής και της Κοινωνικής Περίθαλψης – Βουλευτής Σινώπης) και Hassan Bey (πρώην Υπουργός – Βουλευτής Τραπεζούντος).
 |
| Ο Βενιζέλος στους δρόμους της Λωζάννης |
Τα κυριότερα θέματα που άπτονται των ελληνοτουρκικών ζητημάτων είναι ꞉
1. Καθορισμός των συνόρων στον Έβρο καθώς και των θαλασσίων ορίων που περιλαμβάνουν νήσους και νησίδες που βρίσκονται σε μικρότερη απόσταση των 3 ν.μ από την ακτή (Άρθρο 2, εδάφιο 2, Άρθρα 5 και 6)
2. Επικύρωση των Συνθηκών του Λονδίνου (17-30 Μαΐου 1913) και των Αθηνών (1-14 Νοεμβρίου 1913) σύμφωνα με τις οποίες αποφασίστηκε η κυριαρχία της Ελλάδας επί των νήσων της Ανατολικής Μεσογείου (εκτός των Ίμβρου, Τενέδου και Λαγουσών νήσων –Μαυρυών- ) και ιδιαίτερα των Λήμνου, Σαμοθράκης, Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας (Άρθρο 12)
3. Καθορισμός των υποχρεώσεων της Ελληνικής κυβέρνησης για μη εγκατάσταση ναυτικής βάσης ή ανέγερσης οχυρωματικών έργων στα νησιά Μυτιλήνη, Χίο, Σάμο και Ικαρία (Άρθρο 13)
4. Παραμονή των νήσων Ίμβρου και Τενέδου στην Τουρκική κυριαρχία με την υποχρέωση παροχής εγγυήσεων στο μη μουσουλμανικό ιθαγενή πληθυσμό σχετικά με την τοπική διοίκηση και την προστασία των προσώπων και των περιουσιών. Οι κάτοικοι των νήσων αυτών δεν θα συμπεριληφθούν στις συμφωνίες ανταλλαγής Ελληνικών και Τουρκικών πληθυσμών (Άρθρο 14)
5. Εξαναγκασμός για παραίτηση της Τουρκίας υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώματος και τίτλου των νήσων Αστυπάλαιας, Ρόδου, Χάλκης, Καρπάθου, Κάσσου, Τήλου, Νισύρου, Καλύμνου, Λέρου, Πάτμου, Λειψούς, Σύμης, Κω και των νησίδων που εξαρτώνται από αυτές, καθώς και του Καστελλόριζου (Άρθρο 15)
6. Υποχρέωση απόκτησης της Βρετανικής ιθαγένειας από τους Τούρκους υπηκόους της Κύπρου. Σε περίπτωση επιλογής απ’ αυτούς άσκησης του δικαιώματος διατήρησης της Τουρκικής ιθαγένειας, τότε θα πρέπει να εγκαταλείψουν την Κύπρο εντός 12 μηνών (Άρθρο 21)
7. Υποχρέωση της Τουρκίας για παροχή προστασίας της ζωής και της ελευθερίας των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων (όπως και για όλους τους Τούρκους κατοίκους), της ελευθερίας άσκησης των θρησκευτικών τους αναγκών, της χρήσης χωρίς περιορισμό της γλώσσας τους, καθώς και τους δικαιώματος σύστασης, διεύθυνσης και εποπτείας παντός είδους φιλανθρωπικών, θρησκευτικών και κοινωφελών ιδρυμάτων, σχολείων και λοιπών εκπαιδευτηρίων.
Επίσης, η Τουρκική κυβέρνηση υποχρεούται να παρέχει κάθε προστασία στις εκκλησίες, τις συναγωγές, τα νεκροταφεία των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων, καθώς και τη διευκόλυνση αυτών για ίδρυση νέων θρησκευτικών και φιλανθρωπικών καθιδρυμάτων.
Τα αναγνωρισθέντα δικαιώματα για τις μη μουσουλμανικές μειονότητες στην Τουρκία ισχύουν και για τις μουσουλμανικές μειονότητες στην Ελλάδα (Άρθρα 37-45)
1. Ρύθμιση θεμάτων περιουσιών, δικαιωμάτων και συμφερόντων των ευρισκομένων στην Τουρκία φυσικών προσώπων, εταιρειών, συνεταιρισμών και ιδρυμάτων, τα οποία αποδίδονται αμέσως στους δικαιούχους (Άρθρα 64-100)
2. Ρύθμιση θεμάτων άμεσης επαναφοράς στην πατρίδα τους των αιχμαλώτων πολέμου και των πολιτικών κρατουμένων, σύμφωνα με την υπογραφείσα Συμφωνία μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας (30 Ιανουαρίου 1923). Επίσης υποχρεώνονται τα Υψηλά Συμβαλλόμενα Μέρη για την προφύλαξη και συντήρηση των νεκροταφείων – τάφων, κοιμητηρίων και αναμνηστικών μνημείων που βρίσκονται στα εδάφη τους (Άρθρα 119-143)
3. Ουδετεροποίηση των ʺΣτενώνʺ και των γειτνιαζουσών ζωνών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η Σαμοθράκη, η Λήμνος, η Ίμβρος, η Τένεδος και οι Λαγούσες νήσοι (Μαυρυαί) (Άρθρο 4 της Σύμβασης για το καθεστώς των Στενών). Σε περίπτωση όμως που κινδυνεύσει η ελευθερία και η ασφάλεια των Στενών και των ουδετεροποιημένων ζωνών από πολεμικές πράξεις, τότε δίδεται το δικαίωμα λήψης όλων των αναγκαίων μέτρων μέχρις ότου παρέλθει ο κίνδυνος, οπότε και επανέρχεται το αρχικό καθεστώς της ουδετεροποίησης (Άρθρο 18 της Σύμβασης για το καθεστώς των Στενών)
 | |
| Σμύρνη 1922 |
5. Καθορισμός της υποχρεωτικής ανταλλαγής των Τούρκων υπηκόων, ελληνικού ορθόδοξου θρησκεύματος, των εγκατεστημένων στην Τουρκία και των Ελλήνων υπηκόων, μουσουλμανικού θρησκεύματος, των εγκατεστημένων στην Ελλάδα. Στην ανταλλαγή αυτή δεν συμπεριλαμβάνονται οι Έλληνες της Κωνσταντινουπόλεως και οι μουσουλμάνοι κάτοικοι της Δυτικής Θράκης (ελληνοτουρκική Σύμβαση της 30/1/1923)
Η Τουρκία παραβιάζει 93 χρόνια την Συνθήκη της Λωζάννης
Από το 1970 η Τουρκία εγκαινίασε μια συστηματική πολιτική αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων σε βάρος της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας. Σκοπός αυτής της τουρκικής πολιτικής έναντι της Ελλάδας ήταν και είναι η μεταβολή του εδαφικού status quo, που προβλέπεται σε διεθνείς συνθήκες, με κεντρικό άξονα τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης, καθώς και του νομικού καθεστώτος στον θαλάσσιο και εναέριο χώρο που πηγάζει από το διεθνές δίκαιο και δη το δίκαιο της θάλασσας (UNCLOS).
Η τουρκική πολιτική κατά της Ελλάδας συνέπεσε με την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο και την κατοχή του βόρειου τμήματός της (Ιούλιος 1974), που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με καθοριστικές επιπτώσεις στις σχέσεις των δύο χωρών και στην επαύξηση της έντασης.
Έκτοτε η Τουρκία άρχισε να πλέκει έναν καμβά συνεχώς αυξανόμενων αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων που έφεραν τις δύο χώρες ακόμη και στο χείλος ένοπλης σύγκρουσης .
Κρίση Μαρτίου 1987
και
κρίση Ιμίων Ιανουαρίου 1996.
Με άξονα τη διαφορά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας (1973), και την κρίση που επακολούθησε φέρνοντας τις δύο χώρες σε έντονη αντιπαράθεση, της οποίας επιλήφθηκε τελικώς, κατόπιν ελληνικής πρωτοβουλίας, τόσο το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, όσο και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, η Τουρκία άρχισε, σταδιακά, να θέτει σε εφαρμογή την πολιτική των αυξανόμενων αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων που σταδιακά περιέλαβε:
Αμφισβήτηση του νομίμου και κυριαρχικού δικαιώματος της Ελλάδας, με απειλή πολέμου (casus belli), να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια, όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας και όπως έχει πράξει το σύνολο σχεδόν των παράκτιων κρατών της διεθνούς κοινότητας, της Τουρκίας συμπεριλαμβανομένης (σε Εύξεινο Πόντο και Ανατολική Μεσόγειο)
Αμφισβήτηση του εύρους του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου, μέσω συνεχών παραβιάσεών του από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη,
Αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας επί νησιών και παραβίασή της ακόμα και στην περίπτωση κατοικημένων περιοχών,
Αμφισβήτηση των θαλάσσιων συνόρων
Αμφισβήτηση των αρμοδιοτήτων εντός του FIR Αθηνών που ασκεί η Ελλάδα βάσει αποφάσεων του ICAO, και η συνεχής άρνηση συμμόρφωσης της Τουρκίας προς τους κανόνες εναέριας κυκλοφορίας,
Αμφισβήτηση των αρμοδιοτήτων της Ελλάδας εντός της περιοχής ευθύνης της για θέματα έρευνας και διάσωσης και
Απαίτηση της Τουρκίας για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.
Ξεκίνησε την προσπάθεια της σταδιακής υποβίβασης του Οικουμενικού χαρακτήρα του Πατριαρχείου με τη βεβαίωση της Νομαρχίας Κωνσταντινούπολης για τις προϋποθέσεις συμμετοχής των αρχιερέων για την Πατριαρχική εκλογή , θα έπρεπε να είναι Τούρκος υπήκοος και να έχει υπηρετήσει στην Τουρκία (1923).
Διετύπωσε τη θέση της ότι το Πατριαρχείο είναι ίδρυμα Τουρκικού δικαίου που υπάγεται στους Τουρκικούς και μόνο νόμους και όχι, όπως όλος ο υπόλοιπος κόσμος που δεν αμφιβάλλει για την ιδιότητά του, ως νομικού προσώπου διεθνούς δικαίου με παγκόσμιες δραστηριότητες (1923-1925)
Στα άρθρα 37 – 44 της Συνθήκης της Λωζάννης, από τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και από τις βασικές αρχές για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη επιβάλλεται η άμεση και άνευ όρων λειτουργία της Ελληνικής Εμπορικής Σχολής της Χάλκης την οποία και έχει απαγορεύσει τη λειτουργία της από το 1926 .
Επίσης, καταστρατηγώντας τους όρους και άρθρα της Συνθήκης έχει απαγορεύσει τη λειτουργία του Ελληνικού Φιλολογικού Συλλόγου (1925), και της σχολής ξένων γλωσσών Αποστολίδη (1926). Επιπρόσθετα η Τουρκία κατήργησε το καθεστώς αυτονομίας και αυτοδιοίκησης των νήσων Ίμβρου και Τενέδου, καθώς και την εκεί παρεχόμενη μειονοτική εκπαίδευση (1927) . Κατήργησε το Θεολογικό τμήμα της Χάλκης (1971) και δήμευσε και τα τελευταία μειονοτικά κτήματα της Ίμβρου (1984), επιφέροντας το τελειωτικό χτύπημα της οικονομικής εξόντωσης των ομογενών της νήσου
Απαγόρευσε την έκδοση της εφημερίδας ʺΕλεύθερη Φωνήʺ (1955), απέλασε Έλληνες υπηκόους (1956, ανήλθαν στους 15000 μέχρι το 1964), προέτρεψε τους Τούρκους να αποφεύγουν να κάνουν τις αγορές τους από Ελληνικά καταστήματα (1957-58) και ενέταξε τα μειονοτικά σχολεία στη δικαιοδοσία του οργανισμού ιδιωτικών σχολείων (1961)
Εγκατέστησε τάγματα του Τουρκικού στρατού στην Ίμβρο, απαλλοτρίωσε 8000 στρέμματα από 900 Ιμβρίους ομογενείς σε εξευτελιστική τιμή, απαγόρευσε τη διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας στην Ίμβρο και την Τένεδο καθώς και τη λειτουργία του μοναδικού μειονοτικού σχολείου της Τενέδου (1964)
 |
| Πογκρόμ της 6ης Σεπτεμβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη |
Υπέθαλψε το ανθελληνικό πογκρόμ της 6ης Σεπτεμβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη αλλά και στη Σμύρνη με αποτέλεσμα δεκάδες Έλληνες νεκρούς και σοβαρά τραυματίες, εκατοντάδες βιασθείσες γυναίκες, χιλιάδες κατεστραμμένα κτίρια (καταστήματα, σπίτια, εργοστάσια, ξενοδοχεία, εστιατόρια και εκκλησίες), ενώ καταστράφηκαν και 8 νεκροταφεία, στα οποία σκυλεύτηκαν πτώματα και βιάστηκαν φρεσκοθαμμένα γυναικεία σώματα και συλήθηκαν βάρβαρα οι τάφοι των Πατριαρχών του μοναστηρίου του Βαλουκλή. Οι συνολικές οικονομικές ζημιές αποτιμώνται στα 150.000.000 δολάρια (1955)
Απαγόρευσε, με νόμο, την εξάσκηση από αλλοδαπούς πλέον των 30 επαγγελμάτων (1932), επέβαλε στους κληρικούς να μην φορούν τα ράσα τους εκτός των εκκλησιών (1934), υποχρέωσε τη χρησιμοποίηση μόνο της Τουρκικής γλώσσας από τους ομογενείς (1935) και εξανάγκασε σε συνένωση τους Ελληνικούς αθλητικούς συλλόγους με νεοσυσταθέντες Τουρκικούς συλλόγους (1939)
Χαράτσια – Επέβαλε με νόμο στους μειονοτικούς πληθυσμούς , δυσβάστακτη και δυσανάλογη με τους υπόλοιπους εφάπαξ φορολογία της περιουσίας που είχε σαν αποτέλεσμα την οικονομική, αλλά και ψυχολογική τους καταρράκωση, λόγω των εξοντωτικών συνεπειών στην περίπτωση αδυναμίας ανταπόκρισης (1942)
 |
| Η Σχολή της Χάλκης |
Έκλεισε όλα σχεδόν τα καταστήματα των Ελλήνων υπηκόων, απαγορεύοντάς τους την άσκηση οποιασδήποτε εργασίας (1963), απαγόρευσε την είσοδο των κληρικών στα ομογενειακά σχολεία, καθώς και την πρωινή σχολική προσευχή (1964), κατήγγειλε τη Συμφωνία της Άγκυρας της 30ης Οκτωβρίου 1930 και συνέχισε τις απελάσεις Ελλήνων υπηκόων για λόγους εθνικής ασφάλειας (1964). Ταυτόχρονα επέβαλε εφάπαξ δυσβάσταχτη φορολογική εισφορά μόνο στους Έλληνες υπηκόους, απαγόρευσε τη λειτουργία τριών Ελληνικών λυκείων, καθώς και τον εορτασμό των θρησκευτικών εορτών του Πάσχα, των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς στα μειονοτικά σχολεία.
Έπαυσε τη λειτουργία του Πατριαρχικού τυπογραφείου, με συνέπεια την αναστολή της κυκλοφορίας των εκκλησιαστικών εκδόσεων ʺΑπόστολος Ανδρέαςʺ και ʺΟρθοδοξίαʺ, ενώ παράλληλα απαγόρευσε τόσο την κυκλοφορία του παιδικού περιοδικού ʺΗ Συντροφιά μουʺ στα μειονοτικά σχολεία, όσο και τη λειτουργία του Ελληνικού ορφανοτροφείου της Πριγκίπου (1964)
Απαγόρευσε την είσοδο στα μειονοτικά σχολεία όσων παιδιών η ταυτότητα έγραφε ʺΧριστιάνʺ και όχι ʺρουμ Ορτοντόχʺ, υποχρεώνοντάς τα να μαθητεύσουν σε Τουρκικά δημοτικά σχολεία (1967)
Απαγόρευσε το διορισμό στα μειονοτικά σχολεία ομογενών καθηγητών που αποφοίτησαν από Ελληνικά πανεπιστήμια, καθώς και την εισαγωγή Ελληνικών εφημερίδων στην Τουρκική επικράτεια (1965)
Πηγές - Φωτογραφίες: ellinikoarxeio.com, elvenizelos.org.gr, Υπουργείο Εξωτερικών, historyreport.gr, haniotikanea.gr, onalert.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου