Το έθιμο του Halloween και οι τζίροι στα ύψη…!

Κολοκύθες, φανάρια, μαύρες άγριες γατούλες,  μάγισσες και κόλπα με γλυκά και παιχνίδια είναι  οι βασικές εικόνες που πλαισιώνουν τον εορτασμό του Χάλογουιν (Halloween)  που έχει τις ρίζες του σε παγανιστικές τελετές.
Γιορτές προς τιμήν της Πομόνα, της ρωμαϊκής θεάς των φρούτων και των καρπών, ή στην Παρεντάλια, τη Γιορτή των Νεκρών, προέρχεται σύμφωνα με πληροφορίες η  γιορτή Halloween που έχει καθαρά μυστικιστική χροιά.  Αρκετοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι συνδέεται άμεσα με την αρχαία κέλτικη γιορτή Σάουιν (Samhain) που σηματοδοτεί το τέλος της καλοκαιρίας και την έναρξη των προετοιμασιών για την έλευση της βαρυχειμωνιάς.

Τα χρώματα που συνδέονται με τη γιορτή είναι το πορτοκαλί και το μαύρο. Το πορτοκαλί συμβολίζει τη φθινοπωρινή σοδειά και το μαύρο τον θάνατο και, γενικά, τον «άλλο κόσμο».

Η λέξη Halloween από το All-hallow-even και αναφέρεται στην παραμονή της γιορτής των Αγίων Πάντων (All Hallows Day – All Saints Day) και στη διάρκειά της τα παιδιά φορούν κοστούμια και βγαίνουν για «κέρασμα ή για πείραγμα» (trick or treat). Η παράδοση λέει ότι τη συγκεκριμένη μέρα ερχόμαστε πιο κοντά με τον «άλλο κόσμο», ότι μπορούμε να έρθουμε σε επαφή με πνεύματα και νεκρούς.
Χαρακτηριστικό της ημέρας είναι ο στολισμός των σπιτιών με κολοκύθες που φέρουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά ενώ κοινό σημείο αναφορά όλων αυτών των εορτών ήταν η ημερομηνία τους: τελευταία ημέρα του Οκτωβρίου και πρώτη του Νοεμβρίου που είναι η γιορτή των Αγίων Πάντων. Οι Άγιοι Πάντες ξεκίνησαν να εορτάζονται το 609 μ.Χ., στις 14 Μαΐου, αλλά ο Πάπας Γρηγόριος 4ος μετακίνησε τον εορτασμό την 1η Νοεμβρίου.

 Λέγεται ότι αυτό έγινε επειδή η πόλη της Ρώμης δεν μπορούσε να στεγάσει τον μεγάλο αριθμό των πιστών που συνέρρεαν τον Μάιο και επιλέχθηκε μια ημερομηνία τον χειμώνα για λιγότερο κόσμο. Άλλοι λένε ότι ο λόγος που έγινε η μεταφορά είναι ακριβώς για να συμπέσει με τις αρχαίες δοξασίες γύρω από τη συγκεκριμένη ημερομηνία.



Η αφετηρία του εθίμου του «trick or treat», που θέλει τα μικρά παιδιά να μεταμφιέζονται και να πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι, μαζεύοντας γλυκά, φθάνει στον 16ο αιώνα. Ιρλανδοί, Σκωτσέζοι και Ουαλοί μασκαρεύονταν και επισκέπτονταν διάφορα σπίτια, απαγγέλλοντας ποιήματα ή και ολόκληρα τραγούδια με αντάλλαγμα φαγητό. Αντιπροσώπευαν τις παλιές θεότητες του χειμώνα που απαιτούσαν ανταλλάγματα για καλή τύχη. Πιστεύεται ότι οι ψυχές των ανθρώπων που πέθαναν κατά τη διάρκεια του έτους ψάχνουν να μπουν σ' ένα σώμα για να κερδίσουν την αθανασία. Οι ζωντανοί από την πλευρά τους, ντυμένοι με παράξενα κοστούμια και κάνοντας θόρυβο, προσπαθούν να φοβίσουν και να διώξουν τα πνεύματα.

Το έθιμο της κολοκύθας προέρχεται από έναν παλιό ιρλανδικό θρύλο. Σε αυτόν, ένας τεμπέλης αλλά πανέξυπνος αγρότης, ο Τζακ, καταφέρνει να ξεγελάσει και να παγιδεύσει τον διάβολο. Αρνείται, μάλιστα, να τον απελευθερώσει μέχρι να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία.

Τελικά, δέχεται να τον αφήσει ελεύθερο, με την προϋπόθεση ότι όταν πεθάνει, ο διάβολος δεν θα τον αφήσει να εισέλθει στην κόλαση. Η συμφωνία τηρείται και το πνεύμα του Τζακ φτιάχνει τα φανάρια από κολοκύθα, τοποθετεί μέσα τους ένα κερί και περιπλανιέται σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης για να βρει ένα μέρος να αναπαυθεί.



Γι' αυτό και οι κολοκύθες ονομάζονται στα αγγλικά Jack O' Lantern (Τζακ Φανάρι).
Στις ΗΠΑ το Χάλογουιν ξεκίνησε να γιορτάζεται στα 1840, όταν ιρλανδοί καθολικοί έφεραν το έθιμο στη νέα τους πατρίδα.
Οι Ιρλανδοί πίστευαν ότι η τοποθέτηση ενός κεριού στην κολοκύθα (αρχικά αντί της κολοκύθας χρησιμοποιούνταν γογγύλια ή πατάτες) κρατά μακριά τα κακά πνεύματα. Υποτίθεται ότι την παραμονή των Αγίων Πάντων νηστεύουμε το κρέας και αυτό εξηγεί την πληθώρα των χορτοφαγικών εδεσμάτων που έχουν συνδεθεί με την ημέρα, όπως οι κολοκύθες, τα μήλα κ.ά. Η γιορτή του Halloween ξεκίνησε στην Ευρώπη, όμως είναι πλέον γνωστή στον κόσμο μέσα από την αμερικανική κουλτούρα.

Οι χριστιανικές οργανώσεις αντιδρούν, θεωρώντας ότι το έθιμο έχει ειδωλολατρικές ρίζες και σατανιστική χροιά. Το Βατικανό το βλέπει σαν ένα παιδικό παιγνίδι και γι' αυτό το συγχωρεί.

Τη μέρα αυτή περιμένουν πώς και πώς οι ζαχαροπλάστες της Αμερικής. Ο τζίρος σε γλυκά και ζαχαρωτά την ημέρα του Halloween υπερβαίνει κατά πολύ τον αντίστοιχο των Χριστουγέννων, του Αγίου Βαλεντίνου και του Πάσχα.