Θανάσης Βέγγος: Ενα χρόνο χωρίς τον καλό μας άνθρωπο...!

Γράφει η Χριστίνα Αλαμάνου

Διέτρεξα τη ζωή μου κινούμενος με 150 χιλιόμετρα στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας… είχε γράψει κάποτε  ο Θανάσης Βέγγος…

O σπουδαίος ‘’ Έλληνας Σαρλώ’’, όπως τον αποκάλεσαν ήταν ένας αυτοδίδακτος ηθοποιός που τα κατάφερε, και έγινε αγαπητός σε όλους μας, αντιπροσωπεύοντας πάντα τον ρεαλιστικό φουκαρά νεοέλληνα που τρέχοντας διακωμωδούσε τα τραγικά συμβάντα της φυλής μας διαγράφοντας μια μοναδικά φωτεινή διαδρομή σε 126 ταινίες-διαμάντια.

"Δουλεύω με το ένστικτο, δεν έχω κανένα ταλέντο, μόνο αυτή τη φάτσα. Εδώ είναι αποτυπωμένη όλη η μιζέρια, όλη η δυστυχία, όλος ο πόνος του ασήμαντου Έλληνα".

Γεννημένος στις 29 Μαΐου του 1927 στο πατρικό του στο Νέο Φάληρο, Μοσχοπούλου 10 , ήταν το μοναχοπαίδι του Βασίλη και της Ευδοκίας Βέγγου.  Ο πατέρας του εργαζόταν στην Εταιρεία Ηλεκτρισμού και εκείνα τα δύσκολα χρόνια υπήρξε  αντιστασιακός. Μετά τον πόλεμο εκδιώχθηκε από την υπηρεσία του λόγω των  φρονημάτων προκαλώντας σοβαρό οικονομικό πρόβλημα στην οικογένεια.

Τότε ήταν που ο Θανάσης Βέγγος ξεκινά να κάνει κάθε είδους δουλειά ψάχνοντας για το μεροκάματο. ίδιος αναγκάστηκε για πολλά χρόνια να ασχολείται με επεξεργασίες δερμάτων, ενώ παράλληλα έκανε διάφορα μικροθελήματα στη γειτονιά του. 

Όταν ήρθε η ώρα να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία παρουσιάστηκε στη Κόρινθο. Χαρακτηρισμένος αριστερός, στα ταραγμένα χρόνια του εμφύλιου λόγω των οικογενειακών καταβολών δεν έμεινε ούτε μια μέρα. Τον φόρτωσαν μαζί με άλλους σε στρατιωτικά καμιόνια και ξεκίνησαν για το κολαστήριο της Μακρόνησου. 

Στη Μακρόνησο γνωρίζει τον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο.
Η γνωριμία τους αποδεικνύεται πολύτιμη, καθώς όταν απολύεται από το στρατό αρχίζει και πάλι να κάνει διάφορες δουλειές του ποδαριού για να ζήσει, ανάμεσα στις οποίες και βοηθητικές δουλείες σε γυρίσματα ταινιών.

Το 1953 ο Κούνδουρος του δίνει ένα ρόλο στη Μαγική πόλη. Αυτό ήταν το ξεκίνημά του, ο πρώτος του κινηματογραφικός ρόλος.
 

Έξι χρόνια μετά παίρνει την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, όχι ως απόφοιτος σχολής αλλά ως εξαιρετικό ταλέντο με εξετάσεις σε ειδική επιτροπή . 

Για τα επόμενα πέντε χρόνια παίζει σε μικρούς ρόλους, εξακολουθώντας να δουλεύει παράλληλα ως φροντιστής σε πλατό. Εκείνη όμως ήταν η τυχερή περίοδος της καλλιτεχνικής του ζωής αφού εμφανίστηκε σε μερικές από τις πιο ιστορικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφους όπως “Ο Δράκος”, “Διακοπές στην Αίγινα”, “Μανταλένα”, “Ο Ηλίας του 16ου”, “Ποτέ την Κυριακή”.

Την εποχή που γυριζόταν η ταινία ‘’ Ο δράκος΄’’  παντρεύτηκε την Ασημίνα Βέγγου, με την οποία αποκτούν δύο γιους.

Ο ιδιαίτερος κωμικός κινηματογραφικός του τύπος παίρνει σάρκα και οστά, τον κάνει αναγνωρίσιμο αλλά και ιδιαίτερα αγαπητό σε θεατές όλων των ηλικιών. Η πορεία του ως πρωταγωνιστής είναι πλέον δεδομένη. 

Φτιάχνει την δική του εταιρία παραγωγής [ΘΒ- Ταινίες Γέλιου] το 1965 που είναι μεγάλη οικονομική καταστροφή, άλλα δίνει τις καλύτερες ταινίες του όπως “Φανερός Πράκτωρ ΟΟΟ”, “Τρελός, Παλαβός και Βέγγος” και “Ποιός Θανάσης” - ταινίες σταθμός για το σουρεαλιστικό χιούμορ και τον αυτοσχεδιασμό.

Σιγά σιγά, αναπτύσσει τον ιδιαίτερο κωμικό κινηματογραφικό του τύπο, τον νευρικό, αεικίνητο φουκαρά, που τον κάνει αναγνωρίσιμο και πολύ αγαπητό καθιερώνοντας τον ως πρωταγωνιστή υπεράνω ρόλων. 

Δημιούργησε τον τύπο του κατατρεγμένου λαϊκού ανθρώπου, του πολυτεχνίτη και ερημοσπίτη, του καλοκάγαθου και πρόθυμου, του ονειροπόλου και προδομένου, του αιώνιου θύματος με την απεριόριστη αισιοδοξία.

Η στενή σχέση του με τον σκηνοθέτη Ντίνο Κατσουρίδη τον οδηγεί στον θρίαμβο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το 1971 με την ταινία "Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση;". Κοινό και κριτική τον αποθεώνουν και αποσπά το βραβείο Α΄ανδρικού ρόλου. Έναν χρόνο μετά, ο ρόλος του στην ταινία "Θανάση, πάρε το όπλο σου!" του χαρίζει ένα ακόμη βραβείο Α΄ανδρικού ρόλου. 

Το 1983 σταματά για λίγα χρόνια να κάνει κινηματογράφο και επανέρχεται με «Το βλέμμα του Οδυσσέα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, τις “Ήσυχες μέρες του Αυγούστου”  και ‘’Όλα είναι Δρόμος του Παντελή Βούλγαρη, και «Το αίνιγμα» του Γιάννη Σολδάτου. Το 1997 & 2001 εμφανίζεται στην Επίδαυρο.

Ο Θανάσης Βέγγος είχε ένα είδος παθολογικής μανίας με τη σκόνη. Μέρος της καθημερινής του ιεροτελεστείας υπήρξε το τίναγμα των ρούχων του, όχι μόνο των δικών του αλλά και των ηθοποιών με τους οποίους μοιραζόταν το ίδιο καμαρίνι. 

Τα πρώτα του χρόνια στο σινεμά που δούλευε και ως φροντιστής στις ταινίες που έπαιζε ενώ πολλοί συνάδελφοι του τον θυμούνται να σφουγγαρίζει το πλατό ανάμεσα στα γυρίσματα της ταινίας ‘’ Μιμίκος και Μαίρη το 1958, με τη ρεντιγκότα. Την εποχή που έμενε στη Κυψέλη, συνήθιζε να πλένει μαζί με το δικό του αυτοκίνητο και κανά δύο από τα διπλανά ενώ την περίοδο που γύριζε τη ταινία ’’Φαλακρό Πράκτορα’’ είχε βάλει το συνεργείο της ταινίας να σκουπίσει το μνημείο του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες. 

Ο άνθρωπος της καρδιάς υπήρξε ο άνθρωπος του μέτρου, σεμνός και ταυτόχρονα δημιουργικός, φιλότιμος με διάθεση προσφοράς αλλά και με σχολαστικά χρονομετρημένες κινήσεις.

Τα λόγια του,  για το τι είναι ευτυχία,  θα μείνουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη μου καθώς κατάφερε μέσα σε δύο προτάσεις να ζωγραφίσει  ένα τόσο δυνατό και μοναδικό συναίσθημα:  ‘’ Έπρεπε να γεράσω , αγόρι μου,  για να μάθω  τι είναι  ευτυχία. Τελικά  ευτυχία  είναι ένα  ζευγάρι  χέρια,    δύο χέρια . Αυτά που θα σε αγκαλιάσουν, θα σε κρατήσουν, θα σε κοιμήσουν, θα σε περιποιηθούν, θα σου μαγειρέψουν, θα σε χαϊδέψουν και στο τέλος θα σου κλείσουν τα μάτια.Τα πολλά χέρια απλά σε κατσιάζουν ... Χάσιμο χρόνου….’’

Αμέτρητα τρεχαλητά, σφαλιάρες, αληθινές τζαμαρίες που έπρεπε να διαπεράσει ιδιοφυής και πρωτοπόρος,  προσέγγισε την ελληνική κωμωδία συνδυάζοντας την τρυφερότητα με τον απόλυτο ρεαλισμό, τον αυτοσαρκασμό με το σεβασμό . 

Χάρισε σε όλους μας στιγμές μεγάλης χαράς, αλλά ακόμα και φιλοσοφικού προβληματισμού . Μας έκανε να γελάμε, αλλά και να δεχόμαστε τον αυτοσαρκασμό ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές μας. 

Σε μια από τις ελάχιστες συνεντεύξεις του, ο Θανάσης Βέγγος, είχε πει πριν μερικά χρόνια: «Κάτι είχε η φάτσα μου που έφερνε τον άλλον κοντά μου. Ίσως, όταν έπεφτε η ματιά τους επάνω μου, ήξεραν ότι είμαι ένας πολύ εντάξει άνθρωπος. Υπήρξαν και άνθρωποι που επέμεναν να με αποκαλούν «κύριε Βέγγο». Ε, εκεί γινόμουν έξω φρενών! Μα, Θανάση με λένε! Είναι δυνατόν να με φωνάζετε κύριε Βέγγο; Ένας λαϊκός άνθρωπος ήμουν» ...

Η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας στο Θησείο ήταν η αγαπημένη του. Τη χρησιμοποιούσε για περισσότερα από 15 χρόνια για οποιαδήποτε σκηνή χρειαζόταν με φόντο μια εκκλησία. Εκεί έμελε να οδηγηθεί και την τελευταία φορά. 

Την ΤΡΙΤΗ 3 ΜΑΙΟΥ 2011 μόλις ξημέρωσε,  η Ελλάδα έχασε το γέλιο της. Ο σπουδαίος Έλληνας ηθοποιός έφυγε σε ηλικία 84 ετών .  

Σε εμάς δεν απομένει παρά να τον  θυμόμαστε με ένα  χαμόγελο ζωγραφισμένο στα χείλη μας σιγοψιθυρίζοντας  μια δική του φράση…Αντίο καλέ μας άνθρωπε…

 Απο την Χριστίνα Αλαμάνου