Μαρκησία ντε Πομπαντούρ: Η ερωμένη που έγινε η μικρή βασίλισσα της Γαλλίας.

Γράφει η Χριστίνα Αλαμάνου, 

Όταν στα 1715 ο «Βασιλιάς Ήλιος» Λουδοβίκος ΙΔ’ έφυγε από τη ζωή, η Γαλλία πέθαινε μέρα με την ημέρα. Η φορολογία , η σιτοδεία και οι πόλεμοι άρχισαν να δημιουργούν τους πρώτους ζωντανούς πυρήνες πολέμου, ανάμεσα σε όσους ζωντανούς αλλά σκελετωμένους
Παριζιάνους,  κυκλοφορούσαν στις παραποτάμιες όχθες του Σηκουάνα. 

Η βασιλική δόξα όμως μαζί με τη χλιδή,  τραβούσε τον δρόμο της στις Βερσαλλίες.  Ο νέος Λουδοβίκος, ο ΙΕ’, ήταν από τα λίγα παιδιά που γεννήθηκαν το 1709 και επέζησαν. 

Ερωμένη του υπήρξε μια αστή που τον πολιόρκησε και έγινε δεύτερη βασίλισσα (Reinette- μικρή βασίλισσα) καθώς ουσιαστικά κυβέρνησε τη Γαλλία για είκοσι ολόκληρα χρόνια γράφοντας τη δική της σελίδα στην ιστορία. 

Η Μαρκησία ντε Πομπαντούρ, Jeanne-Antoinette Poisson, marquise de Pompadour,  άνοιξε τα μάτια της στο Παρίσι , ένα χειμωνιάτικο πρωινό της 29^ης Δεκεμβρίου του 1721 έχοντας από μικρή ένα όνειρο,  να γίνει ερωμένη του βασιλιά. Μάλιστα μόλις σε ηλικία 9 ετών,  πήρε την πρώτη της επιβεβαίωση απο μια γριά μάντισσα , που της είπε πει πως μια μέρα θα γίνει αυτό που θέλει!

Ο πατέρας της François Poisson, ήταν ένας τραπεζίτης που συγκέντρωσε μεγάλη περιουσία γύρω του αλλά και ένα πολύ σπουδαίο κύκλο γνωριμιών.   

Η μητέρα της Madeleine de La Motte,  θέλοντας να της δώσει τη καλύτερη για την εποχή μόρφωση την έγραψε στο μοναστήρι των Ουρσουλίνων και αργότερα με τη βοήθεια ακριβοπληρωμένων διδασκάλων, η Ζαν Αντουανέτ διδάχτηκε θέατρο, χορό και μουσική.   

Το 1741 σε ηλικία περίπου 20 ετών παντρεύτηκε τον Σαρλ Γκιγιώμ λε Νορμαν Ντ'Ετιόλ (Charles Guillaume le Normant d'Etiolles), ο οποίος ήταν αξιωματικός του βασιλικού στρατού.

Τέσσερα χρόνια μόλις μετά τον γάμο της , γνώρισε τον Λουδοβίκο ΙΕ’ στη διάρκεια ενός κυνηγιού ο οποίος λίγες ημέρες πριν πενθούσε για το θάνατο της προηγούμενης ερωμένης του Duchesse de Châteauroux.   

Στις 25 Φεβρουαρίου του 1745 , βρέθηκε ως βασιλική καλεσμένη στο παλάτι των Βερσαλλιών όπου δόθηκε ένας μεγάλος μασκέ χορός, με αφορμή τον γάμο του πρίγκιπα Λουδοβίκου, γιο του Λουδοβίκου ΙΕ' και διάδοχο του γαλλικού θρόνου. Εκεί της δόθηκε η ευκαιρία να αναπτύξει τη σχέση της με τον βασιλιά που μαγεύτηκε από τη χάρη της και την ομορφιά της παραχωρώντας  της ένα μεγάλο μερίδιο από την καρδιά του αλλά και την βασιλική περιουσία. 

Μέσα στους επόμενους μήνες,  με διαταγή του βασιλιά πήρε διαζύγιο από τον Σαρλ Γκιγιώμ, τον προηγούμενο άντρα της, και τον Ιούλιο έγινε μαρκησία αποκτώντας το  δικό της μαρκισάτο στα νότια της Γαλλίας. Αυτό ήταν πρωτοφανές για την εποχή εκείνη, γιατί πρώτη φορά ένα άτομο με αστική καταγωγή έμπαινε στην υψηλή αριστοκρατική κοινωνία των Βερσαλλιών. 

Ο Σεπτέμβριος που ακολούθησε φάνηκε πιο αποκαλυπτικός αφού κατόπιν επίσημης παρουσίασης της στη γαλλική βασιλική αυλή , ‘’βαφτίστηκε’’ και επίσημη η μαιτρέσσα του βασιλιά. Την θέση της ως μαιτρέσσα την κράτησε ως τον θάνατο της, το 1764 , αν και οι ερωτικές περιπτύξεις με τον Λουδοβίκο σταμάτησαν γύρω στο 1750,  παρότι η ίδια φρόντιζε να κρατάει ζεστό το κρεβάτι του βασιλιά προμηθεύοντας του νεαρές ερωμένες ενώ η ίδια παρέμεινε πιστή και αγαπημένη φίλη του ίδιου.  

Το ότι Μαντάμ ντε Πομπαντούρ κράτησε σχεδόν 20 χρόνια αυτήν τη θέση οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έκανε το κλασσικό λάθος όπως οι προηγούμενες ερωμένες, δηλαδή να κάνει εχθρό τη νόμιμη σύζυγο του βασιλιά, αλλά επεδίωξε να μην την προσβάλλει ποτέ,  τουλάχιστον δημόσια.

Επιπλέον δημιούργησε έναν κύκλο από φίλους και συμμάχους. Στη  πορεία αποδείχτηκε ικανότατη δολοπλόκος, με την τακτική της να διορίζει σε ανώτατα κρατικά αξιώματα πιστούς φίλους της, ασχέτως προσόντων, και να απολύει δοκιμασμένους κρατικούς παράγοντες, που δεν ανήκαν όμως στο στενό περιβάλλον της.

Δεν είναι καθόλου τυχαία η έκφραση που έχει δοθεί μέχρι τις ημέρες μας όταν μια γυναικεία καπατσοσύνη και μια καλοστημένη ίντριγκα μεταφέρεται και χαρακτηρίζεται ως φράση «Στο μπουντουάρ της Μαντάμ Ντε Πομπαντούρ».

Για 5 ολόκληρα χρόνια διεύθυνε στις Βερσαλλίες ένα δικό της προσωπικό θέατρο, με το οποίο προσέφερε διασκέδαση και ψυχαγωγία στο βασιλιά.

Η έκδοση της Εγκυκλοπαίδειας που ολοκληρώθηκε σταδιακά οφείλεται σε αυτήν, ενώ προώθησε συγγραφείς και καλλιτέχνες που ξεπήδησαν εκείνη την εποχή τους οποίους και προστάτευε με όλη της τη δύναμη, όπως τον Ζαν-Ζακ Ρουσό, τον  Ζαν Φρανσουά Μαρμοντέλ, τον Μοντεσκιέ αλλά με πρώτον από όλους στη λίστα τον Ντιντερό . 

Η βασιλική μαιτρέσα που λάτρευε τη σαμπάνια λέγοντας ότι «είναι το μόνο κρασί που αφήνει τη γυναίκα όμορφη και μετά που θα το πιει» και δεν είναι τυχαίο ότι από την ίδια εμπνεύστηκαν το σχεδιασμό του περίφημου "coupe de champagne" , δηλαδή του ποτηριού της σαμπάνιας που είχε το σχήμα του μπούστου της,  εμπιστεύτηκε στον σπουδαίο ζωγράφο  Μπουσέ αυτό που πίστευε ότι είχε ως πιο πολύτιμο…δηλαδή την εικόνα της.

Όριζε τον Φρανσουά Μπουσέ να της στέλνει τα έργα που δούλευε πάνω στον καμβά στις Βερσαλλίες, έτσι ώστε να διαλέξει πώς να απεικονιστεί, όπως σήμερα μια ηθοποιός διαλέγει μέσα από μια σειρά ψηφιακών φωτογραφιών. Και τα πορτρέτα άλλαζαν ανάλογα με τη διάθεση της στιγμής αλλά και με ό,τι έβαζε το μυαλό της και ήθελε να πετύχει. 

Πάντα με ροζ μάγουλα και λευκή επιδερμίδα ντυμένη με μεταξωτά ρούχα και περικυκλωμένη από φιόγκους και δαντέλες άφηνε άφωνους τους θαυμαστές της δοκιμάζοντας κάθε τόσο την περιέργεια τους στο να την αναζητήσουν στο επόμενο καλλιτεχνικό έργο.   

Στο πρόσωπο και στο κορμί  της όμως άλλος ένα ξεχωριστός ζωγράφος της εποχής του Ροκοκό , ο Jean-Marc Nattier , βρήκε τη θεά Άρτεμις όπου και τη ζωγράφισε, ενώ ο Ντρουέ, επίσης ένας από τους πιο αγαπημένους της ζωγράφους,  φιλοτέχνησε το τελευταίο πορτραίτο της που ολοκληρώθηκε αφότου έφυγε η ίδια από τη ζωή. 

Με την πάροδο των χρόνων απέκτησε πολλές εκτάσεις γης ως δώρο από τον βασιλιά, όπως και πολλά κάστρα και πύργους, τα οποία ανακαίνισε και επίπλωσε με το ακριβό γούστο που την διέκρινε. Βέβαια,  συντήρηση αυτών των δεκάδων κατοικιών καθώς και οι μόνιμοι καλλιτέχνες στην υπηρεσία της απαιτούσαν ένα μεγάλο κόστος που έβγαιναν από τις βασιλικές δαπάνες. 

Υπήρξε η ιδρύτρια του διάσημου εργοστασίου πορσελάνης στις Σέβρες, ενώ χρηματοδότησε την κατασκευή της Πλας ντε λα Κονκόρντ(Place de la Concorde) στο Παρίσι, η οποία τότε ονομάστηκε Place Louis XV και παράλληλα επέβλεπε την ανέγερση του Μικρού Τριανόν (Petit Trianon) στις Βερσαλλίες. 

Εκτός από καλλιτεχνική επιρροή είχε καταγραφεί και η ισχυρή πολιτική επίδραση όπου κατά τη διάρκεια του επταετούς πολέμου συμβούλεψε τον βασιλιά να συμμαχήσει με την Αυστρία κατά της Πρωσίας. Η καταστροφή της Γαλλίας ήταν τεράστια. Θρυλείται λοιπόν ότι Μαντάμ ντε Πομπαντούρ θέλοντας να ηρεμήσει τον Λουδοβίκο από την ήττα που είχε υποστεί αλλά συγχρόνως και να τον κανακέψει είπε τη διάσημη φράση ‘’ Après nous, le déluge’’ δηλαδή , ‘’ Μετά από εμάς, (ο κατακλυσμός) το χάος!’’ 

Από τον γάμο της με τον Σαρλ Γκιγιώμ απέκτησε ένα γιο που πέθανε ένα χρόνο μετά τη γέννηση του και ένα κορίτσι την Αλεξανδρίνα, που είχε το υποκοριστικό ‘’Φανφάν’’.

Η κυρία de Pompadour, η απόλυτη έκφραση και διάδοση του στυλ Rococo, ακολουθούσε παντού τον Λουδοβίκο και έζησε  αφιερωμένη στον βασιλιά της έως το θάνατό της. Έφυγε από τη ζωή ένα ανοιξιάτικο πρωινό, στις 15 Απριλίου του 1764, εξαιτίας της φυματίωση που την έριξε στο κρεβάτι και εξέπνευσε σε ηλικία  42 ετών. Η αλήθεια είναι ότι ακόμα και οι εχθροί της θαύμασαν το θάρρος της ωστόσο αρκετοί ήταν και αυτοί  που ένιωσαν ανακουφισμένοι από το θάνατο της καθώς οι σοβαρές κατηγόριες που τη βάραιναν, εκτός από τις μεγάλες σπατάλες της , ήταν ο τραγικός πόλεμος των επτά ετών. 

Κατά τη διάρκεια της κηδείας της , ο Λουδοβίκος κοιτάζοντας τη βροχή που έπεφτε πάνω στο φέρετρο που είχε το άψυχο πλέον κορμί της Μαντάμ ντε Πομπαντούρ, φέρεται να ψιθύρισε στεναχωρημένος στο γιο του: « La Marquise n'aura pas beau temps» δηλαδή «Η μαρκησία δεν θα έχει καλό καιρό στο ταξίδι της.»